Tình trạng cung ứng điện Miền Bắc và sự cần thiết tăng cường năng lực truyền tải

Những năm 2021, 2022 chứng kiến một giai đoạn vận hành đầy biến động của Hệ thống điện quốc gia do phụ tải và tình hình thủy văn diễn biến bất thường và khó dự báo; nhu cầu điện tăng trưởng chậm trong khi tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) tăng cao; xuất hiện tình trạng “thừa nguồn”, đặc biệt là vào các ngày lễ và cuối tuần ở khu vực miền Nam nhưng lại thiếu điện cục bộ tại một số khu vực miền Bắc, đặc biệt là vào thời gian nắng nóng mùa hè.

Theo ghi nhận từ Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, vào trưa ngày 18/7/2022, công suất tiêu thụ điện của miền Bắc xác lập mức đỉnh mới là 22.800 MW, cao hơn khoảng 4.200 MW (tương đương 22,6%) so với cùng kỳ 2021.

Hình 1. Tăng trưởng công suất đỉnh HTĐ miền Bắc giai đoạn 2009-2022

Trong khi đó, theo kết quả tính toán và dự báo cho giai đoạn 2023-2027, công suất nguồn tăng thêm ở miền Bắc là khoảng 9,5 GW, thấp hơn so với phụ tải được dự báo tăng lên khoảng 11 GW.

Miền Trung và miền Nam có khả năng chi viện cho miền Bắc do kế hoạch tăng trưởng công suất nguồn ở các khu vực này cao hơn nhu cầu phụ tải. Tuy nhiên, “điểm nghẽn truyền tải” Bắc – Trung cần được tháo gỡ. Hiện tại, chỉ có đường dây 500kV mạch 1,2 Vũng Áng – Hà Tĩnh - Nghi Sơn – Nho Quan vận hành truyền tải liên miền theo cả 2 hướng Bắc – Trung và Trung – Bắc.

Ghi nhận thực tế cho thấy có một số tình huống, khi cần khai thác cao thủy điện và năng lượng tái tạo tập trung ở miền Trung và miền Nam, xuất hiện hiện tượng nghẽn mạch trên các đường dây liên kết, đặc biệt là cung đoạn truyền tải 500kV Hà Tĩnh – Nghi Sơn 2 - Nho Quan, dẫn đến nhiều thời điểm hệ thống không hấp thụ được hết công suất phát từ các nguồn năng lượng tái tạo ở các khu vực miền Trung, Nam.

… và giải pháp kiến tạo “mạch 3” đường dây 500kV Bắc – Trung

Đứng trước vấn đề thực tiễn đó, PECC2 đã và đang nghiên cứu đề xuất triển khai đường dây 500kV mạch 3 Bắc – Trung nối qua các điểm Quảng Trạch – Quỳnh Lưu – Thanh Hóa – Nam Định 1 – Thái Bình – Phố Nối với tổng chiều dài khoảng 442 km, được hình thành theo 3 dự án thành phần: Dự án 500kV Quảng Trạch – Quỳnh Lưu, dự án 500kV Quỳnh Lưu – Nam Định và dự án 500kV Nạm Định – Phối Nối.

Hình 2. Cụm các dự án đường dây 500kV mạch 3 Bắc – Trung

Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi các dự án này đã được PECC2 hoàn thiện và Tổng công ty Truyền tải Điện Quốc gia đã trình các cấp thẩm quyền xem xét, phê duyệt.

PECC2 tin tưởng rằng giải pháp “đường dây 500kV Bắc – Trung mạch 3” này nếu được phê duyệt và triển khai đầu tư xây dựng, sẽ giúp thông suốt hai hướng truyền tải điện Bắc – Nam, vừa giải quyết bài toán thiếu điện miền Bắc và vừa giúp vận hành ổn định hệ thống điện Việt Nam.

Thực hiện: Nguyễn Lê Quốc Khánh, Trương Ích Ngọc và Trần Vĩnh Phong