Để mở rộng tầm nhìn, khám phá những góc khuất của tư duy và trang bị cho mình những công cụ hữu ích để thành công hơn trong cuộc sống, bốn cuốn sách đặc sắc về tư duy tại Không gian tri thức PECC2 trong bài viết này sẽ là người bạn đồng hành tuyệt vời của bạn. Từ những nguyên lý tư duy cơ bản đến những kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp, từ những câu chuyện truyền cảm hứng đến những minh họa sinh động, các cuốn sách này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức và kỹ năng cần thiết để tư duy một cách hiệu quả hơn, sáng tạo hơn và giải quyết vấn đề một cách thông minh hơn. Hãy đến với Không gian tri thức PECC2 để khám phá và tìm đọc bốn quyển sách này nhé!

Hình 1. Bốn quyển sách đặc trưng về tư duy

Tư duy tối ưu – Stephen R. Covey

Cuộc sống hiện đại với nhịp sống hối hả khiến chúng ta dễ bị cuốn vào vòng xoáy công việc và không có thời gian để suy nghĩ. "Tư duy tối ưu" của Stephen R. Covey đã chỉ ra cho chúng ta một cách để thoát khỏi tình trạng này: xác định ưu tiên. Bằng cách sử dụng ma trận Eisenhower, chúng ta có thể phân loại công việc theo độ quan trọng và độ khẩn cấp, từ đó sắp xếp công việc một cách hợp lý và hiệu quả. Giả sử, một người quản lý của một công ty đang đối mặt với việc đưa ra quyết định về cải tiến quy trình làm việc, họ có thể sử dụng ma trận này để phân loại giữa việc xử lý một sự cố kỹ thuật khẩn cấp và việc lập kế hoạch cho một cuộc họp chiến lược với đối tác. Việc xác định ưu tiên sẽ giúp họ không bị phân tâm bởi những việc không quan trọng, từ đó duy trì sự tập trung vào mục tiêu dài hạn của tổ chức.

Hình 2. Ma trận quản lý thời gian Eisnhower (Nguồn Internet)

Tư duy dựa trên giá trị: Tác giả khuyến khích người đọc xây dựng các mục tiêu dựa trên giá trị cốt lõi của cá nhân và tổ chức. Khi mỗi cá nhân đều hiểu rõ và chia sẻ những giá trị chung, họ sẽ có động lực làm việc hiệu quả và đóng góp tích cực vào sự phát triển của tổ chức cũng như phù hợp với mục tiêu dài hạn của mỗi người. Ví dụ: Một cá nhân có thể nhận thức rằng việc duy trì sức khỏe là một giá trị cốt lõi. Từ đó, họ quyết định tham gia tích cực vào các hoạt động thể dục thể thao, ăn uống lành mạnh và dành thời gian cho gia đình. Việc này không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn tạo ra một môi trường tích cực để phát triển bản thân và công việc.

Cẩm nang tư duy phản biện và lập luận hiệu quả – Colin Swatridge

Kỹ năng tư duy phản biện: Cuốn sách "Cẩm nang tư duy phản biện và lập luận hiệu quả" sẽ giúp bạn rèn luyện khả năng soi chiếu thông tin bằng lăng kính lý trí, phân tích, đánh giá thông tin một cách khách quan và lập luận logic để đưa ra những quyết định đúng đắn. Trong một cuộc họp, bạn có thể áp dụng kỹ năng tư duy phản biện để đánh giá khi một ý tưởng mới được đưa ra để phân tích ưu và nhược điểm của ý tưởng đó cũng như có thể đặt những câu hỏi chất lượng. Điều này không chỉ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt mà còn thúc đẩy sự sáng tạo và khuyến khích sự tham gia từ tất cả mọi người.

Nguồn: Internet

Ngoài ra cuốn sách còn hướng dẫn cách nhận diện và phân tích các lập luận, từ đó giúp người đọc rèn luyện kỹ năng phân tích, xây dựng những lập luận sắc bén và thuyết phục hơn. Ví dụ trong một cuộc tranh luận về một vấn đề xã hội, bạn có thể sử dụng dữ liệu thống kê, nghiên cứu khoa học và các ví dụ thực tế để củng cố lập luận của mình. Điều này không chỉ giúp bạn giành được sự đồng thuận mà còn thúc đẩy một cuộc thảo luận sâu sắc và toàn diện.

Tư duy hệ thống trong công việc – Steven Schuster

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một giải pháp có vẻ hiệu quả lại không mang lại kết quả như mong đợi? Đó có thể là do chúng ta chỉ tập trung vào các vấn đề bề nổi mà bỏ qua những mối quan hệ phức tạp bên dưới. Tư duy hệ thống sẽ giúp bạn mở ra một chân trời tư duy mới, nơi bạn có thể nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện, đa chiều và sâu sắc hơn.

Nguồn: Internet

Cuốn sách “Tư duy hệ thống trong công việc” của tác giả Steven Schuster sẽ trang bị cho chúng ta những công cụ cần thiết để quan sát sự việc thông qua một lăng kính khác, nâng cao kỹ năng logic hệ thống, lập luận giải quyết vấn đề trong công việc thông minh hơn và điều đó được thể hiện trong ba yếu tố quan trọng sau đây:

• Nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện: Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhìn nhận các vấn đề trong bối cảnh toàn diện. Thay vì chỉ tập trung vào các yếu tố riêng lẻ, tư duy hệ thống giúp chúng ta nhìn nhận vấn đề một cách tổng thể, bao gồm cả các mối quan hệ giữa các bộ phận và tác động lẫn nhau giữa các yếu tố. Ví dụ: Khi một công ty sản xuất thực phẩm quyết định thay đổi quy trình sản xuất để nâng cao chất lượng, việc hiểu rằng điều này có thể ảnh hưởng đến chi phí, thời gian giao hàng và phản hồi từ khách hàng là rất quan trọng. Nếu chỉ tập trung vào một khía cạnh mà không xem xét đến toàn bộ hệ thống, công ty có thể đối mặt với nhiều vấn đề không lường trước được.
• Tính đa chiều: Vấn đề không đơn thuần chỉ có một khía cạnh. Tư duy hệ thống khuyến khích chúng ta nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, khám phá đi sâu vào những nguyên nhân gốc rễ và tìm ra giải pháp hiệu quả.

-  Tính có mục tiêu: “Khi chúng ta biết rõ hơn, chúng ta sẽ làm tốt hơn” đây là  một trích dẫn từ sách của tác giả. Cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc phân tích vấn đề mà còn hướng chúng ta đến việc xây dựng kế hoạch hành động rõ ràng, sát thực với mục tiêu, giúp đạt được mục tiêu một cách hiệu quả, từ đó đưa ra những lựa chọn tốt nhất.

Tư duy nhanh và chậm – Daniel Kahneman

Tác giả Daniel Kahneman đã mô tả hai hệ thống tư duy trong cuốn sách “Tư duy nhanh và chậm” rằng tư duy của chúng ta hoạt động theo hệ thống 1 (nhanh) và hệ thống 2 (chậm), và cách chúng ảnh hưởng đến quyết định của chúng ta. Hệ thống 1 hoạt động nhanh chóng, dựa vào kinh nghiệm và cảm xúc để đưa ra các quyết định hàng ngày. Trong khi hệ thống 2 hoạt động chậm hơn đòi hỏi sự tập trung suy nghĩ logic và phân tích kỹ lưỡng. Chúng ta có thể sử dụng hệ thống 1 để đưa ra quyết định nhanh chóng trong các tình huống bất ngờ hoặc khẩn cấp, nhưng khi đối mặt với các quyết định chiến lược quan trọng lâu dài, chúng ta cần chuyển sang hệ thống 2 để phân tích kỹ lưỡng các yếu tố liên quan. Việc hiểu rõ về hai hệ thống tư duy sẽ giúp chúng ta tránh được những sai lầm đáng tiếc, tối ưu hóa hiệu suất làm việc và đưa ra những quyết định tốt hơn.

Bên cạnh hai hệ thống tư duy, tác giả còn chỉ ra những sai lầm trong tư duy khiến chúng ta mắc phải do thiên lệch nhận thức có thể dẫn đến các quyết định không phù hợp. Các yếu tố tâm lý và cảm xúc chi phối có thể làm sai lệch khả năng đánh giá của chúng ta, từ đó dẫn đến những quyết định sai lầm. Khi lựa chọn mua một sản phẩm, chúng ta dễ bị thu hút bởi những quảng cáo hào nhoáng và những đánh giá tích cực trên mạng xã hội mà quên đi nhu cầu thực tế của bản thân. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự mình xem xét, phân tích và ra quyết định dựa trên nhu cầu cá nhân hơn là dựa vào những ảnh hưởng bên ngoài.

Hình 3. Sách Tư duy nhanh và chậm của Nhà kinh tế học Daniel Kahneman đã đạt được nhiều giải thưởng danh giá như Sách khoa học hay nhất của Viện khoa học quốc gia năm 2012, Sách hay nhất năm 2011 do tờ New York Times bình chọn – (Nguồn Internet).

Bằng cách kết hợp những kiến thức từ bốn quyển sách, chúng ta có thể rèn luyện một tư duy sắc bén và linh hoạt. Việc đặt mục tiêu rõ ràng, phát triển tư duy phản biện, nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện và nhận diện những sai lầm trong quyết định sẽ giúp chúng ta trở thành những người ra quyết định tốt hơn. Bộ công cụ tư duy này không chỉ giúp cải thiện hiệu suất công việc cá nhân mà còn tạo ra những giá trị bền vững cho tổ chức và cộng đồng. Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển và thay đổi nhanh chóng, việc áp dụng những nguyên tắc tư duy từ các sách này sẽ giúp mỗi cá nhân không chỉ nâng cao khả năng tư duy mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của cá nhân và xã hội. 

Rèn luyện tư duy không chỉ là một quá trình học hỏi kiến thức mà còn là một hành trình khám phá bản thân, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh và vị trí của mình trong đó. Hãy coi việc rèn luyện tư duy là một cuộc hành trình không ngừng nghỉ, là một cơ hội để học hỏi và trưởng thành. Từ đó, chúng ta không chỉ thành công trong công việc mà còn sống một cuộc đời ý nghĩa, phù hợp với những giá trị văn hóa và tri thức của dân tộc. Cuối cùng, việc nâng cao chất lượng tư duy của mỗi cá nhân sẽ góp phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ và phát triển bền vững.

Thực hiện: Sa Phan