Mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi

Thực hiện quá trình chuyển dịch năng lượng, Liên minh Châu Âu (EU) đề ra mục tiêu đạt tỷ trọng năng lượng tái tạo 42,5 % vào năm 2030.

Đối với năng lượng gió, EU đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là đạt 420 GW vào năm 2030, tức là tăng gấp đôi mức công suất hiện tại (205 GW). Trong đó, điện gió ngoài khơi đạt công suất khoảng 111 GW vào năm 2030.

Với mức công suất điện gió ngoài khơi hiện tại 32 GW, ước tính trung bình mỗi năm EU cần xây dựng thêm khoảng 11 GW.

Tuy nhiên, trong năm 2022 EU đã không đầu tư xây dựng điện gió ngoài khơi, còn nửa đầu năm 2023 chỉ lắp đặt được 2,1 GW công suất điện gió ngoài khơi.

Thực tế này cho thấy ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi của EU đang đối mặt với nhiều vấn đề thách thức lớn như thiếu sự đầu tư vào chuỗi cung ứng, vấn đề chất lượng thiết kế tuabin công suất lớn và vấn đề chi phí tăng cao.

Thách thức về chuỗi cung ứng điện gió ngoài khơi

Đề ra mục tiêu tham vọng phát triển điện gió ngoài khơi, tuy nhiên trong những năm qua EU đã không chú trọng đầu tư vào các nhà xưởng chế tạo, vào nguồn nhân lực, vào lưới điện truyền tải và cơ sở hạ tầng như các cảng, tàu và phương tiện lắp đặt tuabin gió, dẫn đến sự gián đoạn và thiếu hụt trong chuỗi cung ứng điện gió ngoài khơi của EU.

Các công ty như Orsted (ORSTED.CO), Shell (SHEL.L), Equinor (EQNR.OL) và nhà chế tạo tuabin gió Siemens Gamesa đã đầu tư vào năng lượng gió ngoài khơi nhưng quy mô ngành công nghiệp này chưa đủ lớn để đáp ứng các mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo đề ra. Thêm vào đó, đại dịch Covid-19 và tiếp sau đó là cuộc chiến Nga – Ukraine giáng những đòn mạnh làm gián đoạn và thiếu hụt chuỗi cung ứng điện gió ngoài khơi của EU do chi phí vận chuyển và giá nguyên liệu thô cao; lãi suất và lạm phát tăng.

Siemens Gamesa cho biết hoạt động kinh doanh năng lượng gió ngoài khơi của họ đối mặt với những thách thức như sự chậm trễ trong việc xây dựng địa điểm đặt thiết bị, gián đoạn chuỗi cung ứng và thiếu các thiết bị chất lượng cao. Vestas, một nhà chế tạo tuabin lớn, cũng đang phải vật lộn để giải quyết các đơn đặt hàng tồn đọng và dự kiến tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục diễn ra hết năm nay.

Hình 1. Lắp đặt tuabin gió ngoài khơi (Nguồn: Internet)

Chất lượng thiết kế chế tạo tuabin công suất lớn

Hình 2. Tuabin gió tham chiếu 15 MW (Nguồn: https://www.nrel.gov)

Trong cuộc đua nâng công suất tuabin gió ngoài khơi, nhiều chuyên gia nhận định rằng cuộc đua diễn ra quá nóng vội, kích thước tuabin tăng gần gấp đôi sau mỗi thập kỷ, với các tuabin lớn nhất được đưa vào vận hành vào năm 2021 và 2022 có cánh dài 110 mét và công suất từ 12 đến 15 MW. Theo các nhà phân tích tại công ty tư vấn Thunder Side Energy, tuabin với quy mô và kích thước càng lớn thì càng có nhiều khả năng bị hỏng. Cánh càng lớn thì độ lệch càng lớn và cần được gia cố bằng vật liệu cứng hơn.

Chi phí điện gió ngoài khơi tăng cao

Theo Windeurope, chi phí tuabin gió ngoài khơi đã tăng 40% trong hai năm qua.

G-Cube Insurance, chuyên kinh doanh bảo hiểm cho các doanh nghiệp năng lượng tái tạo, cho biết mặc dù số lượng yêu cầu bảo hiểm từ các nhà sản xuất điện gió đã giảm trong năm qua nhưng số lượng yêu cầu bồi thường đã tăng lên đáng kể và mức độ nghiêm trọng của các yêu cầu bồi thường cũng tăng lên. Tham gia thị trường điện gió ngoài khơi đã trở thành một hoạt động kinh doanh rủi ro không chỉ đối với các công ty bảo hiểm mà còn đối với các nhà sản xuất, nhà phát triển và công ty cung cấp.

Và vấn đề an ninh năng lượng Châu Âu

Trong khi chuỗi cung ứng điện gió ngoài khơi Châu Âu đang đánh vật với các thách thức, các nhà chế tạo tuabin gió Trung Quốc bắt đầu thâm nhập thị trường Châu Âu và thắng thầu một số dự án nhờ chào giá rẻ hơn, tiêu chuẩn ít nghiêm ngặt hơn và với các điều khoản tài chính đặc thù mà các công ty ở các nước OECD không thể chào. 

EU cho rằng năng lượng gió của họ nếu được chế tạo ở Trung Quốc thay vì ở Châu Âu là một vấn đề rủi ro thực sự. Ủy ban Châu Âu đang đưa ra Gói Điện gió Châu Âu (European Wind Power Package) nhằm các mục đích: cấp phép nhanh hơn; cải thiện hệ thống đấu thầu (không chỉ dựa trên tiêu chí giá chào) ở các nước thành viên; chú trọng vào phát triển kỹ năng, tiếp cận tài chính và chuỗi cung ứng bền vững.

Ngoài vấn đề chuỗi cung ứng, EU còn lưu ý đến vấn đề an ninh mạng. Mỗi tuabin hiện đại có 300 cảm biến (sensor) và vì vậy, theo họ các dữ liệu từ các cảm biến này cần được lưu trữ và phân tích bên trong Châu Âu.

Về vấn đề kinh tế, ngành công nghiệp điện gió Châu Âu đóng góp khoảng 42 tỷ Euro mỗi năm vào GDP của EU và EU không mong muốn chuyển lợi ích này cho các nước bên ngoài EU.   

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tuyên bố trong thông điệp của EU rằng:”Tương lai của ngành công nghiệp công nghệ sạch của EU phải được thực hiện trong Châu Âu”.

Tổng hợp: Ban BT

Tài liệu tham khảo:

[1] JINED. Biweekly News 04/10/2023, “Ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi của Châu Âu đối diện muôn vàn khó khăn”.

[2] WINDEUROPE. Wind energy must continue to be made in Europe, 13/9/2023 (www.windeurope.com).